Sinema endüstrisinin politikalarının, uygulamalarının ve fiziksel altyapılarının engelliler açısından iyileştirilmesi hedefiyle yürütülen ‘Döngüyü Kırmak: Erişilebilir Sinema’ Projesi, engelli bireylerin sinema etkinliklerine katılımının önündeki engellere ve bu engellerin aşılması için gereken çözümlere dikkat çekti.
“Bu proje ile Türkiye’de ve Avrupa’da sinemaya erişim alanında çalışan STK’ları bir araya getirerek çeşitli lobi faaliyetleri, atölye, raporlama gibi çalışmalar gerçekleştirdik. Kamu spotu, anket gibi çıktılar aracılığı ile engelli bireylerin sinema etkinliklerine katılımının önündeki engelleri tanımladık. Bu konuda çözümler sunmaya, engelli bireylerin sinemada temsillerini güçlendirmeye ve Türkiye’de erişilebilir kültürel etkinlikler düzenleyen kurumlarla iş birlikleri kurmaya yönelik faaliyetler gerçekleştirdik.”
Sivil Toplum Destek Programı Üçüncü Dönemi kapsamında gerçekleştirilen “Döngüyü Kırmak: Erişilebilir Sinema” Projesi koordinatörü Ezgi Yalınalp, projede yapılan faaliyetleri anlattığı konuşmasında projeden beklentilerini de şöyle dile getiriyor: “Projemiz ile uzun vadede politika yapıcıların bu tür çalışmalara ilgisinin artmasını ve gerekli düzenlemeleri yapmalarını umuyoruz.”
Puruli Kültür ve Sanat Derneği koordinatörlüğünde Polonya’dan Socio–Cultural Society of Koszalin’in iş birliği ile yürütülen projenin iştirakçileri İngiltere’den Carousel Project, Almanya’dan KLAPPE AUF! Kurzfilmfestival, Belçika’dan Extra & Ordinary People asbl ve İspanya’dan Associació Inclús oldu. Ezgi Yalınalp, kendi ülkelerinde erişilebilir film festivalleri düzenleyen bu kurumlarla, kişilerin sinemaya eşit koşullarda erişebilmesi için fikir alışverişi yaptıklarını ve çözüm önerileri ortaya koymaya çalıştıklarını belirtiyor.
‘Sinemaya Erişim Haktır’
Peki, “Sinemaya Erişim Haktır” sloganıyla yola çıkan projede hangi amaçlarla, ne tür faaliyetler gerçekleşti?
Erişilebilir Mekân Sertifikası
Sinemada erişime dair kısır döngüyü kırmak için yapılan faaliyetlerden biri, bir sertifikasyon programının tanımlanması ve tanıtılması oldu. Bu kapsamda “Erişilebilir Mekân Sertifikası”nın kriterleri, projenin ortakları ve iştirakçileri ile sinema ve erişilebilirlik alanında çalışan aktörlerin ve temsilcilerin katkılarıyla tanımlandı. Sertifikasyon sürecinin ana hatlarını çizmeden önce, Avrupa ülkelerinde bu konudaki iyi uygulamalar üzerine bir araştırma yapıldı. 2022 yılının Nisan ayında yapılan bir atölye çalışması ile sertifikasyon sürecinin kriterleri belirlendi.
Erişilebilir Gösterimler İçin Minimum Kota
Engelli bireylerin sinemaya erişimini sağlamak için yapılan faaliyetlerden bir diğeri, “Erişilebilir Gösterimler İçin Minimum Kota” oldu. Bu faaliyet, gösterim mekânı sahiplerinin ve dağıtım şirketlerinin gösterimlerinin belirli bir yüzdesini erişilebilir hale getirmesini amaçladı. Bu kapsamda bir video film ile tanıtıcı bir broşür hazırlandı ve bu araçlarla geniş kapsamlı lobi faaliyetleri yürütüldü.
Engelli bireylerin sinemadaki temsillerini artırmaya yönelik faaliyetler
Hazırlanan kamu spotu ile, engelli bireylerin sinema ve TV’deki yetersiz ya da yanlış temsillerine dikkat çekildi. Ayrıca başrolünde engelli bir kişinin bulunduğu sinema filmlerinin çevrim içi erişilebilir gösterimi yapıldı ve Kültür ve Turizm Bakanlığı, yapım şirketleri ve STK temsilcilerinin katılımıyla gerçekleşen çevrim içi bir buluşma düzenlendi.
Engelli bireylerin sinemaya gitmesinin önündeki engelleri tanımlamaya yönelik faaliyetler
Engelli kişilerin sinemaya gitmesinin önündeki engelleri ortaya koyan bir anket çalışması yapıldı. Film festivalleri, engelli dernekleri, sinema sektörü temsilcileri katılımı ile çevrim içi bir atölye gerçekleştirildi. Atölyede anket sonuçları katılımcılar ile paylaşılarak sorunlar ve olası çözümler tartışıldı. Atölye çıktılarının yer aldığı bir rapor hazırlandı.
İlgili aktörlerle ağ oluşturma faaliyetleri
Kültür-sanat hayatına erişim konusunda faaliyet gösteren aktörler arasındaki etkileşim ve iş birliğinin artırılması hedeflendi. Bu kapsamda, alanda aktif STK ve aktivistlerin dahil olacağı bir Kültüre Erişim Platformu kuruldu ve platform üyeleri ile biri çevrim içi, biri fiziksel olmak üzere iki adet toplantı gerçekleştirildi.
Erişilebilir Kültürel Etkinlikler Web Platformunun kurulması
Engelli bireylerin erişilebilir kültür-sanat aktiviteleri hakkında daha kolay bilgiye erişmelerini sağlamak amacıyla erişilebilir kültür-sanat etkinliklerinin ve mekânlarının listelendiği ve haritalandığı bir web platformu kuruldu.
“Kültür sanat etkinliklerine eşit erişimin bir hak olduğuna inanıyoruz” yaklaşımını benimseyen Kültüre Erişim Platformu, düzenledikleri etkinliklerde erişilebilirlik pratiklerine yer veren ya da kültür-sanat erişilebilirlik alanında savunuculuk faaliyeti yapan 17 kurumdan oluşuyor. Platformla ilgili ayrıntılı bilgiye https://www.kultureerisim.com/tr adresinden ulaşılabilir.